Ας το παραδεχτούμε: είμαστε ένας λαός συντηρητικών τσαμπουκάδων. Ότι ενοχλεί τον μικρόκοσμό μας και κυρίως ότι δεν καταλαβαίνουμε, το μουντζώνουμε. Το «πάρτα ρε να μη στα χρωστάω» θα έπρεπε να είναι το εθνικό μας σύνθημα.
Σάββατο βράδυ Επίδαυρος. «Πέρσες». Εθνικό Θέατρο με την «εθνική Ελλάδος» στο καστ (Αμαλία Μουτούση, Μηνάς Χατζησάββας, Νίκος Καραθάνος, Λένα Κιτσοπούλου, Στεφανία Γουλιώτη, Κόρα Καρβούνη, Νίκος Κουρής, Εύη Σαουλίδου, Ρηνιώ Κυριαζή, Λαέρτης Βασιλείου Δημήτρης Ήμελος, κ.α.) και τον Γερμανο-Βούλγαρο Ντίμιτερ Γκότσεφ στην καρέκλα του σκηνοθέτη. Το κοίλον του αργολικού θεάτρου καλογεμάτο- επτά με οκτώ χιλιάδες. Την προηγούμενη μέρα, μου είπαν, είχε γύρω στις έξι χιλιάδες. Οι αντιδράσεις όμως και τις δύο μέρες κοινές: έντονο γιούχα και εξυπνακίστικες ατάκες που διέκοψαν την παράσταση. Γιατί;
Πρώτον διότι ο σκηνοθέτης ήταν ξένος και ως γνωστόν οι ξένοι «δεν καταλαβαίνουν το ελληνικό μεγαλείο της αρχαίας τραγωδίας».
Δεύτερον διότι ο πατριωτισμός του κειμένου αμβλύνθηκε για να τονιστεί το αντιπολεμικό και αντιεξουσιαστικό του μήνυμα.
Και τρίτον διότι ελάχιστοι από τους θεατές είχαν διαβάσει το κείμενο κι ακόμη λιγότεροι ήξεραν τι σημαίνει «μοντερνισμός», «μεταμοντερνισμός», «εξπρεσιονισμός», «σουρεαλισμός». Έτσι, λίγη ώρα μετά την παράσταση άκουγες ατάκες του στυλ «ο σουρεαλισμός καταστρέφει τα αρχαία κείμενα». Ναι συμφωνώ, αλλά ποιος σουρεαλισμός ρε παιδιά; Για ανοίξτε κανένα λεξικό να δείτε τι σημαίνει σουρεαλισμός και ποιοι ήταν οι σουρεαλιστές!
Εξαιρετική και η ανάλυση αγράμματου θεατή, ο οποίος- καθώς κρατάει τρυφερά την, εξίσου άσχετη, φιλενάδα του- χρησιμοποιεί τους όρους «μεταμοντέρνο» και «εξπρεσιονιστικό» για να κατακεραυνώσει τον αδαή Γερμανό σκηνοθέτη.
Αμάν πια! Φτάνει! Προτείνω λοιπόν στον καλλιτεχνικό διευθυντή του Ελληνικού Φεστιβάλ, τον κύριο Λούκο, να μοιράζει στην είσοδο της Επιδαύρου φυλλάδια με επεξήγηση των βασικών θεατρικών όρων και κινημάτων.
Να δύο απλά παραδείγματα: όταν κάποιος ηθοποιός φωνάζει δυνατά δεν σημαίνει ότι παίζει «εξπρεσιονιστικά», ούτε είναι «σουρεαλισμός» το ντύσιμο των ηθοποιών με t-shirt. Άσε πια αυτά τα «μοντερνισμός», «μεταμοντερνισμός» που χωράνε παντού και ερμηνεύουν τα πάντα.
Το τι άκουσα πάλι στην Επίδαυρο δεν λέγεται! Κι άντε να δικαιολογήσεις το κοινό που δεν είναι εκπαιδευμένο. Οι επαγγελματίες όμως; Δημοσιογράφοι, ηθοποιοί και αμέτρητοι ατάλαντοι παράγοντες, έριχναν χολή αντλώντας από την αστείρευτη πηγή της βλακείας τους.
Ότι φεύγει από την κανονικότητα, τον καθωσπρεπισμό, την μικρότητα, τον (λανθάνοντα αλλά ισχυρότατο) εθνικισμό μας το καταδικάζουμε. Κι ότι αποκαλύπτει την ανοησία και την αμορφωσιά μας το ρίχνουμε στην πυρά.
Ζήτω ο ελληνικός τσαμπουκάς. Όσο ζει ο τσαμπουκάς, ο συντηρητισμός μας ποτέ δεν πεθαίνει.
